-
1 humanitas
hūmānĭtas, ātis, f. [humanus], human nature, humanity, in a good sense; the qualities, feelings, and inclinations of mankind.I.In gen. (for the most part only in Cic.):B.magna est vis humanitatis, multum valet communio sanguinis,
Cic. Rosc. Am. 22, 63:naturas hominum vimque omnem humanitatis penitus perspicere,
id. de Or. 1, 12, 53:humanitatis societas,
id. Rep. 2, 26:communis humanitatis jus,
id. Fl. 11, 24; cf.:communis humanitatis causa,
id. Quint. 16, 51:peterem errato veniam ex humanitate communi,
id. Sull. 23, 64:humanitatis prima species,
id. Tusc. 4, 14, 32:at natura certe dedit, ut humanitatis non parum haberes,
id. Rosc. Am. 16, 46:humanitatem tuam amoremque in tuos reditus celeritas declarabit,
id. Att. 4, 15, 2:nec potuisse (te) non commoveri (viri amicissimi morte) nec fuisse id humanitatis tuae,
id. Lael. 2, 8:fac, id quod est humanitatis tuae, ne quid aliud cures hoc tempore, nisi ut quam commodissime convalescas,
which you owe to yourself as a man, id. Fam. 16, 11, 1:assiduitate molestiarum sensum omnem humanitatis ex animis amittimus,
id. Rosc. Am. 53, 154 fin.; cf.:jam ad ista obduruimus et humanitatem omnem exuimus,
id. Att. 13, 2, 1; id. Lig. 5, 14:nisi ex ejus animo exstirpatam humanitatem arbitramur,
id. Lael. 13, 48:age vero, quid esse potest in otio aut jucundius aut magis proprium humanitatis quam sermo facetus ac nulla in re rudis?
id. de Or. 1, 8, 32:homines quidem pereunt: ipsa humanitas, ad quam homo effingitur, permanet,
Sen. Ep. 65.—Transf., concr., i. q. humanum genus, the human race, mankind (very rare;II.mostly post-class.): ista in figura hominis feritas a communi tamquam humanitatis corpore segreganda est,
Cic. Off. 3, 6, 32:humanitatem hoc loco dicimus omne hominum genus,
Hier. Ep. 147:timorem omnem, quo humanitas regitur, sustulerunt,
Min. Fel. Oct. 8; App. Dogm. Plat. 1, p. 11; id. Trism. p. 288.In partic.A.Humane or gentle conduct towards others, humanity, philanthropy, gentleness, kindness, politeness (syn.: comitas, facilitas, mansuetudo, clementia, opp. severitas;B.very freq. and class.): quemquamne existimas Catone proavo tuo commodiorem, communiorem, moderatiorem fuisse ad omnem rationem humanitatis?... Sed si illius comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris, etc.,
Cic. Mur. 31, 66; cf.:pro tua facilitate et humanitate,
id. Fam. 13, 24, 2:difficillimam illam societatem gravitatis cum humanitate,
id. Leg. 3, 1, 1:ut summa severitas summa cum humanitate jungatur,
id. Fam. 12, 27:ad humanitatem atque mansuetudinem revocavit animos hominum, studiis bellandi jam immanes ac feros,
id. Rep. 2, 14; cf. id. Sull. 33, 92; id. de Imp. Pomp. 14, 42; cf.also: omnia plena clementiae, mansuetudinis, humanitatis,
id. Q. Fr. 1, 1, 8 fin.; and: pro sua clementia atque humanitate, Hirt. B. G. 8, 21, 2; Caes. B. C. 3, 20, 2:tantaque poena (eos) afficiamus, quantam aequitas humanitasque patitur,
Cic. Off. 2, 5, 18:singularis humanitas suavissimique mores,
id. Att. 16, 16, A, 6:Caesaris summa erga nos humanitas,
id. Fam. 4, 13, 2; cf.:amorem erga me, humanitatem suavitatemque desidero,
id. Att. 15, 1, A, 1:humanitas vetat superbum esse adversus socios,
Sen. Ep. 88 med.:humanitatis praecipua pars est, honestissimum quemque complecti, etc.,
Plin. Ep. 9, 5, 1:illa vero vitiosissima, quae jam humanitas vocatur, invicem qualiacumque laudandi,
Quint. 2, 2, 10.—Mental cultivation befitting a man, liberal education, good breeding, elegance of manners or language, refinement (cf. on this signif. Gell. 13, 16; syn.: doctrina, litterae, eruditio;freq. and class.): homo non communium litterarum et politioris humanitatis expers,
Cic. de Or. 2, 17, 72:esse politum propriis humanitatis artibus,
id. Rep. 1, 17; cf.:humanitate politiores,
id. de Or. 2, 37, 154:in omni recto studio atque humanitate versari,
id. ib. 1, 60, 256:sine ulla bona arte, sine humanitate, sine ingenio, sine litteris,
id. Verr. 2, 4, 44, § 98:doctrinae studium atque humanitatis,
id. Cael. 10, 24; cf.:propter humanitatem atque doctrinam Anco regi familiaris,
id. Rep. 2, 20:in omni genere sermonis, in omni parte humanitatis dixerim oratorem perfectum esse debere,
id. de Or. 1, 16, 71; cf. id. ib. 1, 9, 35 (Ellendt ad loc.):orator inops quidam humanitatis atque inurbanus,
id. ib. 2, 10, 40:ea quae multum ab humanitate discrepant, ut si quis in foro cantet,
good manners, id. Off. 1, 40, 145:Socratem opinor in hac ironia dissimulantiaque longe lepore et humanitate omnibus praestisse,
polished language, id. de Or. 2, 67, 270:(epistulae) humanitatis sparsae sale,
id. Att. 1, 13, 1:alicujus litteras aut humanitatem adamare,
id. Rosc. Am. 41, 121:litteris, et humanitate alicujus delectari,
id. Verr. 2, 3, 4, § 8. -
2 facilitas
I.In gen. (mostly post-Aug.):II.haec in bonis rebus, quod alii ad alia bona sunt aptiores, facilitas nominetur, in malis proclivitas,
inclination, disposition, Cic. Tusc. 4, 12, 28; cf.:aetatis illius (i. e. puerilis) facilitas,
capability, Quint. 1, 12, 11:audendi facilitas,
id. 12, 6, 7:pariendi,
Plin. 21, 24, 95, § 167:oris,
i. e. easy enunciation, Quint. 10, 7, 26:corporis,
a tendency to blush, Sen. Ep. 11:soli,
facility in working, Plin. 18, 19, 49, § 178:picea tonsili facilitate,
id. 16, 10, 18, § 40:(smaragdi) ad crassitudinem sui facilitate translucida,
i. e. facility in transmitting the rays of light, id. 37, 5, 16, § 63.—In partic.A.Of speech, facility or fluency of expression (post-Aug.):B.Fabianus disputabat expedite magis quam concitate, ut possis dicere, facilitatem esse illam, non celeritatem,
Sen. Ep. 40:quae in oratore maxima sunt, ingenium, inventio, vis, facilitas,
Quint. 10, 2, 12; 10, 5, 1; 10, 7, 20; 11, 1, 42; Suet. Gramm. 23 al.; cf. Quint. 10, cap. 7.—(Acc. to facilis, II. A.) Of character.1.In a good sense, willingness, readiness, good-nature, courteousness, affability (freq. in Cic.;2.syn.: lenitas, humanitas): male docet te mea facilitas multa,
Ter. Heaut. 4, 1, 35:si illius comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris,
Cic. Mur. 31, 66; cf. id. Lael. 18, 66:pro tua facilitate et humanitate,
id. Fam. 13, 24, 2:facilitas in audiendo,
id. Q. Fr. 1, 1, 7, § 21; cf.:facilitas et lenitudo animi,
id. Off. 1, 25, 88 Orell. N. cr.:facilitas indulgentiaque,
Suet. Caes. 72:facilitate par infimis esse,
Cic. de Imp. Pomp. 14, 41:sermonis,
id. Att. 12, 40, 2:magis id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,
id. de Or. 2, 4, 15:actio facilitatem significans,
id. ib. 2, 43, 184.— -
3 humanitas
hūmānitās, ātis f. [ humanus ]1) человеческая природа, человеческое достоинствоfac id, quod est humanitatis tuae C — поступай так, как велит тебе долг человека2) человеколюбие, гуманность, доброта, обходительность (adversus minores Sen)3) образованность, духовная культураcultus atque h. Cs — материальная и духовная культура4) утончённый вкус, тонкость обращения, изящество манер, изысканность речи, учтивость, воспитанность ( pro tuā facilitate et humanitate C)5) ( редко) человеческий род, человечество Ap, MF, Eccl
Перевод: со всех языков на все языки
со всех языков на все языки- Со всех языков на:
- Все языки
- Со всех языков на:
- Все языки
- Английский
- Русский